INHOUD

Redactioneel

Artikel Simulatie van vroege taalontwikkeling

Ruimtelijke modellen in GIS

De sociocybernetische uitdaging in een democratische samenleving

Een mogelijke bijdrage van socio-cybernetica aan het analyseren, sturen en evalueren van complexe technisch bestuurskundige problemen. Een discussie

Onderzoek van Zelforganisatie als Onderzoek van Complexiteit:enige (Methodo)logische aantekeningen

Colefon

Plagiaat of Wetenschap?

Het is lang geleden dat U verrast bent met een aflevering van het Tijdschrift voor Informatica en Modelbouw (TIM). De reden daarvoor zijn zo talrijk dat wij ze niet allemaal gaan opsommen. De belangrijkste reden is immers dat uw redacteuren bij het bedrijven van hun wetenschappelijke missie in een race zijn terechtgekomen die in naam van de wetenschap gericht is op het publiceren in gerenommeerde (uiteraard buitenlandstalige) tijdschriften en niet in ons voortreffelijke tijdschrift TIM. Nederlandstalige publicaties tellen helemaal niet mee en dat merkten wij goed als wij onderzoekers vroegen voor een artikel. Men voelde zich vereerd (dat mocht ook wel als men kijkt naar de illustere lijst van diegenen die eerder voor TIM schreven), was enthousiast, maar stelde net zoals de redactieleden, de inspanning voor TIM uit tot later. In de dagelijkse (en soms nachtelijke) afweging van prioriteiten werd ook bij ons het tijdschrift TIM het slachtoffer. Wel begon het plan om TIM Engelstalig te maken en zo omhoog te stoten in het internationale wetenschapsbedrijf steeds vastere vorm aan te nemen. Aan aanbod van Engelstalige publikaties was namelijk veel minder gebrek en tijdschriften die zich op het vakgebied van TIM bewegen zijn ook internationaal gezien nogal schaars.

In voornoemde situatie hebben wij ons geloof in TIM nog niet verloren. Recente gebeurtenissen hebben integendeel ons vertrouwen in het officiële wetenschappelijke publicatie circuit nogal geschokt. Zo keken wij er van op dat de sociale wetenschapper Diekstra die de race met vlag en wimpel liep en ruimschoots publiceerde in de tijdschriften waar onderzoeksscholen zo aan hechten op een spectaculaire wijze plagiaat bleek te plegen. Hoedje af voor de wijze waarop Diekstra carrière heeft gemaakt, maar is dat een incident of een eigenschap van het huidige systeem van kwaliteitsbewaking? Wij vermoeden een interaktie tussen persoonlijke eigenschappen en de wijze waarop het Nederlandse sociaalwetenschappelijke bedrijf op dit moment wordt beheerst door een uit de hand lopende boekhouding. Inhoudelijke overwegingen en discussies zijn niet ter zake, het gaat er om wat U publiceert in de gerenommeerde tijdschriften. Lezen doen wij die artikelen zeker niet, daar is geen beginnen aan, want de meeste artikelen zijn zo vreselijk saai, bevatten niet nieuws en voor de wetenschappelijke kwaliteit is zorg gedragen door reviewers. Die reviewers hebben het dan wel vreselijk druk. Dus uw naam is Diekstra, U bent hoogleraar en rapporteur van de World Health Organization? Het is goed, wij geloven U, lezen uw artikel niet, vragen ons niet af waar U het vandaan heeft en publiceren het onder uw naam en uw hulpje. Zo ongeveer luidt de reconstructie van de wetenschappelijke plagiaat carrière van Diekstra. Een anekdote en uitzondering? Wij zouden dat graag geloven, maar andere anekdotes en de onthutsende wijze waarop in Nederland (zou het in het in het buitenland veel beter zijn?) de kwaliteitsbewaking van wetenschap een simpele vorm van boekhouden is geworden weerhoudt ons van dat geloof.

Heeft een visitatie-commissie wat betreft de Psychologie niet zelf een aantal jaren geleden geconstateerd dat het vooral de wetenschappelijke modaal is die regeert in Nederland? Is het dan niet aardig te constateren dat een lid (Onno Meijer) van een vakgroep (Bewegingswetenschappen, VU Amsterdam) die deze dans ontsprong geheel voor zijn plezier en voor de wetenschap heeft gepubliceerd voor TIM? Van die gedachte kunnen wij na de Diekstra Depressie weer vrolijk worden en daaraan kunnen wij de energie ontlenen om verder te gaan met TIM. Dat houdt dan een laatste bijzonder dik nummer in het Nederlands in, dat om te beginnen op Internet wordt geplaatst. Internet geeft de gelegenheid om op een wetenschappelijke verantwoorde wijze te reageren op de geplaatste artikelen De auteurs stellen dat zeer op prijs. Wij hopen op deze wijze de vrije uitwisseling van gedachten die zo essentieel is voor wetenschap te bevorderen.

Op Internet zijn zaken altijd in beweging, dat geldt dan ook voor dit nummer. Op dit moment treft U 3 artikelen aan. Daar komen nog twee artikelen van ondergetekenden bij. Op deze wijze hebben wij de taak op ons genomen dit nummer compleet te maken. Redaktiewerkzaamheden hebben ons echter verhinderd de laatste cruciale hand te leggen aan de stukken. In de Kerstvakantie moet echter de wetenschappelijke bezinning op de eigen artikelen en het commentaar daarop leiden tot een publiceerbaar resultaat. Begin 1997 zal TIM Internet er volledig zijn en kort daarna zal het geheel ook nog op de klassieke wijze in druk via de SISWO verschijnen. Als U snel reageert kunnen wij ook nog uw reactie daarin meenemen, eveneens aankondigingen van wetenschappelijke activiteiten die op het vakgebied van TIM vallen.

Wat betreft de artikelen die U wel nu kunt vinden gaan wij deze keer aan de loop met Martin Cats en Rik Ruhland uit Groningen die functioneren in het fascinerende onderzoeksprogramma van de ontwikkelingspsycholoog Paul van Geert. Zij illusteren op aanschouwelijke wijze hoe de taalontwikkeling van kinderen een proces is waarin niet lineariteit een rol speelt. In de beste tradities van TIM beschrijven zij een onderzoek waarin dat èn theoretisch èn empirisch wordt uitgewerkt. Het aardige is dat zij daarbij gebruik maken van software (een spreadsheet) waarmee vandaag de dag elke PC-bezitter aan de slag kan gaan.

Ook in de beste tradities van TIM is het verhaal van de mathematisch geograaf Paul Hendrik over ruimtelijke modellen in GIS. Hoe kunnen modellen die de ruimte en hun topologie van voorzieningen beschrijven leden van de samenleving helpen betere beslissingen te nemen, bijvoorbeeld bij planning van routes? Het is een maatschappelijke relevante vraag die fundamenteel wordt uitgewerkt.

Wetenschap helpt mensen bij het nemen van beslissingen, of nog mooier gezegd, bij de sturing van de samenleving. Het vakgebied van de cybernetica zou daarbij goed kunnen helpen. Frans Birrer vraagt zich af hoe ver men daarbij kan gaan, stelt vragen bij de maakbaarheid van de samenleving en ziet de socio-cybernetica als het vakgebied waarin men de uitdaging oppakt om de samenleving te helpen democratisch te functioneren. Ondergetekenden hopen met hun nog te plaatsen artikelen deze wetenschappelijke discussie over socio-cybernetische thema's verder te stimuleren. Ook die artikelen komen niet zo maar uit de lucht vallen en zijn eveneens als het stuk van Frans Birrer gevoed door een discussie die de laatste jaren wordt gevoerd in een SISWO werkgroep Socio-Cybernetica. Voorzitter van die groep is het TIM redactielid Felix Geyer die al jaren met dat thema druk in de weer is. Deze zomer leidde deze activiteit tot een eervolle internationale erkenning. Hij werd benoemd tot Honorary Fellow op het '10th International Congress on Cybernetics and Systems' (zie: http: //www.kiarchive.ru:8098 /pub/misc/science/sociocybernetics/WG01) in Bucharest. Dat is dan een mooie troost voor de TIM-redaktie die ook zo kan constateren dat hun nationale wetenschappelijke missie verbonden is met internationale inspanningen in de wetenschap. Dat is een goede basis voor het volgende nummer van TIM dat geheel Engelstalig wordt.

19 december 1996.

Cor van Dijkum & Dorien DeTombe

Stuur uw commentaar aan: c.vandijkum@nosmo.nl & detombe@nosmo.nl

TIM

Hoofdredacteur: Dr. C. van Dijkum

Redacteuren: Dr. D. DeTombe

                    Dr. R. F. Geyer

Een uitgave van SISWO, Amsterdam  ISSN 0928-3137

Wetenschappelijk terrein:

Het tijdschrift richt zich op de wijze waarop in verschilllende (mens) weten schappelijke disciplines gebruik wordt gemaakt van computers, c.q. wordt omgegaan met informatica. Daarmee beweegt het tijdschrift zich op het terrein waarop in het verleden zich weten schap pers uit zeer gevarieerde disciplines hebben gewaagd. Te denken valt daarbij aan sociale wetenschappers, maar ook aan natuurwetenschappers die het grensgebied tussen beide disciplines betraden. De bedoeling is dit soort onderzoekers een wetenschappelijk platform te bieden waarop interdisciplinairiteit een stimulerende factor is. Het ligt voor de hand de uitwisseling tussen die disciplines in een methodologisch kader te laten plaatsvinden. Daarmee begeeft het tijdschrift zich ook op het terrein van de systeem-theorie, modelbouw en simulatie. Dat is een goede zaak omdat deze vakgebieden in hun worsteling met het interdisciplinair gebruik van computers resultaten hebben bereikt die de moeite waard zijn. Het is echter aan de andere kant belangrijk dat deze resultaten opnieuw worden bekeken in hun onderlinge samenhang en met het oog op de vraag van weten schap pe lijke kennisgroei. Ook voor deze ambitieuze onderneming wil het tijdschrift een platform bieden.

Wetenschappelijkheid en leesbaarheid is het allereerste devies. De redactie treedt actief op in de werving van onderwerpen (ook in themanummers), auteurs en doelgroepen. 

home

Ó Dorien J. DeTombe, All rights reserved, update February 2017